در سفر تخم مرغ محلی نخریم؟
ماجرای آنفلوآنزای مرغی ۱۵ استان کشور را درگیر کرده، مسئولان وزارت بهداشت بارها به مردم هشدار داده اند که حداقل تا فروکش کردن این بیماری خطرناک، از خرید تخم مرغ محلی و گوشت پرندگان شکاری خودداری کنند، اما با نگاه به بازار پررونق محلی در شهرهای مختلف کشور می بینیم که آموزش ها به تغییر رفتار منجر نشده و بازار خرید و فروش این محصولات، حسابی داغ است.
وزارت بهداشت اعلام کرده که مردم در صورت مشاهده پرندگان مرده، هرگز به آنها دست نزنند و همچنین اجازه ندهند که کودکان با پرندگان بازی کنند. این توصیه ها شامل نخریدن تخم مرغ محلی و گوشت پرندگان شکار هم می شود، اما در همین تهران بزرگ و سایر شهرهای کشور، کم نیستند فروشگاه هایی که تخم مرغ محلی می فروشند و اتفاقا مردم هم از خرید آنها استقبال می کنند؛ آن هم بدون آنکه بدانند این محصول در کدام مرغداری و تحت چه نظارتی تولید شده است.
این موضوع درمورد شیرهای فله ای هم صادق است. در حالی که بارها اعلام شده مردم به فروشگاه های لبنیات سنتی اعتماد نکنند و حتما محصول پاستوریزه مصرف کنند، اما همین کلمه «محصول محلی» باعث شده که خیلی ها به سمت خرید این محصولات ترغیب شوند و به خیال خودشان، محصول ارگانیک مصرف کنند، در حالی که نمی دانند با سلامتشان بازی می کنند.
چرا عده ای آموزش های سلامتی را جدی نمی گیرند؟
تصور بی خطر بودن تخم مرغ محلی موجب شده که بازار فروش این محصولات هم بسیار پررونق باشد، در حالی که بارها اعلام شده که محلی بودن یک محصول غذایی، به هیچ وجه به معنی سالم بودن آن نیست.
اگرچه خوشبختانه، محمود نبوی، معاون مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت خبر می دهد که تاکنون مورد انسانی از آنفلوآنزای پرندگان در کشور دیده نشده است، اما با توجه به ماهیت ویروس غالب H۵N۸ که منجر به آنفلوآنزا و مرگ پرندگان می شود، احتمال دارد که این ویروس با جهش ژنتیکی به انسان هم سرایت پیدا کند. یعنی همان اتفاقی که در سال های گذشته اتفاق افتاد، دوباره تکرار شود. مرگ چندین انسان در جهان بر اثر آنفلوآنزای خوکی و آنفلوآنزای پرندگان، نمونه بارزی از قدرت جهش ژنتیکی ویروس های آنفلوآنزا و سازگاری اش با بدن میزبان زنده است.
حال با توجه به اینکه زبده ترین کارشناسان و متخصصان نسبت به خطر این بیماری صحبت می کنند و از تریبون های مختلف هم درباره خطرات این ویروس کشنده صحبت می شود، اما سوال اینجاست که چرا این آموزش ها و آگاهی رسانی ها برای عده ای بی فایده است و آنها همچنان کار خودشان را انجام می دهند.
دکتر علی اکبر حق دوست، رئیس دانشگاه علوم پزشکی کرمان تاکید دارد که فقط وقتی آموزش ها می تواند به اصلاح رفتار افراد منجر شود که مردم آن آموزش ها را باور داشته باشند و به یقین برسند، اما مثلا وقتی فردی سیگار می کشد، در حالی که اطلاع دارد سیگار یکی از عوامل مهم بروز بیماری سرطان است، در این حالت این فرد فقط آگاهی دارد، اما باور ندارد و به این یقین نرسیده است که سیگار می تواند برای او کشنده باشد.
تداوم آگاهی رسانی ها، نمایش ملموس اثرات کم توجهی به هشدارها و تغییر در فرهنگ عمومی، راهکارهایی است که به باور حق دوست می تواند مجموعه آموزش های سلامت محور به مردم را به تغییر رفتار منجر کند.
اول آموزش، دوم آموزش و سوم برخورد با متخلفان
شکی نیست که مبارزه با بیماری های خطرناک و تلاش برای مهار آنها با اقدامات قهری و انتظامی جواب نمی دهد. بلکه باید با آموزش و فرهنگ سازی به مردم، کاری کرد که همه نسبت به وقوع یک خطر بالقوه، آگاه باشند و احتیاط را در زندگی روزمره شان، جدی بگیرند.
مردم باید بدانند که در هنگام شست و شوی مرغ ها، حتی مرغ های صنعتی، باید از دستکش استفاده کنند. همچنین بدون دلیل نباید به مرغداری ها یا مراکز تجمع پرندگان بروند و حتی در مرغداری ها هم کارگرانی که سابقه بیماری های مزمن دارند، نباید کار کنند، زیرا در صورت جهش ژنتیکی، این بیماری می تواند افراد بیمار را خیلی زودتر از پای درآورد.
افرادی هم که مجبورند به مرغداری ها رفت و آمد داشته باشند، باید داروی «پروفلاکسی» را از مراکز بهداشتی دریافت کرده و به مدت چند روز مصرف کنند، اما اگر فردی که مدام با مرغ ها سرو کار دارد، علایمی از تب را در خود احساس کرد، باید بلافاصله به مراکز بهداشتی مراجعه کند.
همگام با این آموزش ها، نباید اجازه داد که سودجویان با قربانی کردن سلامت دیگران، محصولات مشکوک خود را به مردم بفروشند. حضور نهادهای ناظر در بازارهای محلی برای جلوگیری از عرضه تخم مرغ محلی و جلوگیری از شکار و فروش پرندگان مهاجر، اتفاقی است که می تواند در این برهه حساس فعلی، خطر انتقال آنفلوآنزای پرندگان به انسان را در نطفه خفه کند.
