این هشدار را جدی بگیرید| لوله بخاری را در آب نگذارید!

دکتر محمد مالمیر در نشست ایسنا با موضوع «فرهنگ‌سازی به منظور کاهش خطر حوادث گازگرفتگی»، با بیان اینکه مسمومیت با گازمونوکسیدکربن در ایام سرد سال آرام آرام افزایش می‌یابد به طوریکه متأسفانه آمار متوفیان امسال نسبت به سال گذشته افزایشی بوده است، اظهار کرد: در هشت ماهه امسال ۱۹ نفر بر اثر گازگرفتگی در استان جان خود را از دست دادند که این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که ۱۸ نفر بوده، رشد تقریباً ۵.۵ درصدی را نشان می‌دهد.

وی با بیان اینکه در آذرماه شش مرگ با گاز مونوکسیدکربن به ثبت رسیده که مجموع متوفیان در ۹ ماهه، افزایش ۱۹ درصدی در مقایسه با سال گذشته داشته است، مطرح کرد: معمولاً سعی می‌کنیم مردم را نسبت به مسمومیت با گازمونوکسیدکربن حساس کرده و فرهنگ‌سازی کنیم به طوریکه نجات جان یک نفر و کاهش یک فوتی هم ارزشمند است.

مالمیر با اعلام اینکه در دی‌ماه نیز دو نفر بر اثر مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن جان باخته‌اند، تصریح کرد: متأسفانه وقتی کسی دچار مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن می‌شود، درمانش بسیار سخت است و معمولاً از وجود این موارد خیلی دیر اطلاع حاصل می‌شود چراکه وقتی در محوطه یا اتاق بسته‌ یا ساختمانی گازگرفتگی به وقوع می‌پیوندد همه افراد با هم درگیر شده و اینطور نیست که یکی بتواند دیگری را نجات دهد.

وی افزود: وقتی در منزل کسی حالش بد می‌شود کسی هست که نجاتش دهد و سریع اقدام انجام می‌گیرد اما در این موضوع همه با همدیگر به خواب عمیقی فرو می‌روند و زمانی کسی متوجه می‌شود که کار از کار گذشته است و اگر زمانی برسند که فوت نکرده باشند، آن افراد دچار کاهش سطح هوشیاری عمیقی شده‌اند چراکه مونوکسیدکربن جای اکسیژن را در سلول‌های خونی می‌گیرد و با توجه به اینکه قدرت چسبندگی بالایی دارد، به راحتی جدا نمی‌شود بنابراین باید بلافاصله با اکسیژن صددرصد تحت درمان قرار گیرند و خیلی از موارد که به بیمارستان می‌روند باز هم فوت می‌کنند چراکه درصد مسمومیتشان بسیار بالاست.

مالمیر با تأکید بر اینکه معمولاً در بحث پزشکی می‌گوییم پیشگیری بهتر از درمان است، بنابراین باید پیشگیری کنیم، یادآور شد: خیلی از مواقع مسمومیت در خانه خود را به صورت سردرد مزمن نشان می‌دهد به طوریکه افراد می‌گویند وقتی در خانه هستیم در فصل زمستان سردرد داریم، چه بسا این موضوع ناشی از گاز مونوکسیدکربن باشد، منتهی مقدارش کم است و با سردرد بروز می‌کند. مثل مواقعی که قدیمی‌ها کرسی با ذغال می‌گذاشتند و صبح با حالت سردرد، تهوع و گاه استفراغ بیدار می‌شدند و در بین افراد عامی معروف بود که گاز ذغال آنها را گرفته است، این مشکل را درمان نمی‌کردند اما چون سرشان از کرسی بیرون بود، خوشبختانه گازگرفتگی ناقص بود، البته یکی دو روز حالشان بد بود که بعد خوب می شدند، هر چند مدام در ایام زمستان این حالت را داشتند.

وی با بیان اینکه در گذشته هم مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن خیلی مواقع منجر به مرگ می‌شد اما تشخیص داده نمی‌شد که با توجه به علم روز و امکانات از لحاظ پزشکی پیشرفت صورت گرفته است، گفت: وقتی گاز مونوکسیدکربن به طور کامل جای اکسیژن را در بدن بگیرد، فرد دچار خفگی می‌شود و دیگر اکسیژن به بافت‎‌های بدن نمی‌‎رسد و فوت می‌کند. اگر این مسمومیت کم باشد با علائمی چون سردرد، تهوع و استفراغ خود را نشان می‌دهد و با تخلیه این گاز، برای فرد مشکلی ایجاد نمی‌شود اما اگر فضا بسته باشد چون مونوکسیدکربن فاقد بو، رنگ و مزه است، وجودش حس نمی‌شود و خیلی از مواقع افراد می‌گویند ما مشکلی نداریم.

مالمیر خاطرنشان کرد: همین بحث احتراق ناقص خودروها که در دی‌ماه از دو مورد مرگ با مونوکسیدکربن، یک موردش در پارکینگ ماشین، به علت گارگرفتگی رخ داد. خیلی از مواقع دود ماشین در داخل پارکینگ اذیت می‌کند و چشم را می‌سوزاند که سریع در را باز می‌کنیم و ماشین را بیرون می‌بریم. گاهی متوجه نمی‌شویم و ماشین خوب می‌سوزد و مشکلی هم ندارد اما احتراق ناقص و مونوکسیدکربن در حال تولید است، در این صورت وقتی در پارکینگ هم بسته باشد فرد آرام آرام دچار کاهش سطح هوشیاری و در ادامه ضعف عضلانی می‌شود و در نهایت قدرت هیچ اقدامی را ندارد، سپس فرد کم کم به خواب عمیقی رفته و وقتی افراد با آنها مواجه می‌شوند که دیگر کار از کار گذشته است.

وی با توصیه به اینکه در پارکینگ در بسته به هیچ وجه ماشین روشن نباشد در غیر این صورت دچار گازگرفتگی با مونوکسیدکربن خواهید شد، اظهار کرد: بارها و بارها داشتیم افرادی که دچار مسمومیت با گازمونوکسیدکربن شده و یکی از آنها تا پشت در هم رفته، خواسته در را باز کند اما نتوانسته، در واقع به علت ضعف عضلانی این قدرت را نداشته است.

سرپرست اداره‌کل پزشکی قانونی استان همدان در ادامه گفت: یکی از عادت‌های غلطی که سر صحنه حادثه با آنها مواجه می‌شویم این است که برخی لوله بخاری را داخل آب می‌گذارند به تصور اینکه گازمونوکسیدکربن در آب جذب می‌شود؛ به عنوان مثال چند سال پیش در یکی از باغ‌های اطراف همدان این امر صورت گرفته بود و سه نفر فوت کرده بودند و اتفاقاً یکی از همین افراد تا پشت در آمده بود که در را باز کند اما نتوانسته بود.

وی توصیه کرد که مردم اصلاً لوله بخاری را در آب قرار ندهند و تصرح کرد: بخاری‌های بدون دودکش هم تنها برای مغازه‌ها و مکان‌هایی مناسب است که در مدام باز و بسته می‌شود، به هیچ وجه برای خانه نباید از آن استفاده کرد.

مالمیر در ادامه به بیان علائم مسمومیت با گازمونوکسیدکربن پرداخت و مطرح کرد: سردرد، ضعف عضلانی، سرگیجه، تهوع و استفراغ، تنگی نفس، حالت گیجی، خواب‌آلودگی، کاهش سطح هوشیاری، تاری دید، تشنج و در نهایت مرگ در انتظار افرادی است که دچار گازگرفتگی می‌شوند.

وی افزود: در صورت مواجهه با افرادی که دچار گازگرفتگی شده‌اند، توصیه می‌شود در نخستین اقدام، اگر فردی مشکوک به گازگرفتگی است ابتدا باید خودش یک دستمال خیس جلوی دهانش بگذارد چراکه فضا پر از گاز است و بلافاصله در و پنجره‌ها را باز کند و سریع افراد مصدوم را از محل خارج کند، در نخستین فرصت با ۱۱۵ تماس بگیرد چراکه باید خیلی سریع اکسیژن‌رسانی انجام گیرد و کپسول اکسیژن صددرصد در اختیار افراد دچار مسمومیت قرار گیرد تا احتمال مرگش کمتر و احتمال نجاتش بیشتر شود سپس فرد به بیمارستان برای نجات جانش منتقل می‌شود.

سرپرست اداره‌کل پزشکی قانونی استان همدان در ادامه با اشاره به اینکه بیشتر مرگ‌های حاصل از مسمومیت با گازمونوکسیدکربن به علت عدم رعایت موارد ایمنی است، یادآور شد: معمولاً استفاده نادرست و نصب نامناسب بخاری‌ها، روشن کردن خودرو در پاکینگ در بسته و استفاده از آبگرمکن‌های دیواری فرسوده باعث گازگرفتگی و در نهایت مرگ افراد شده است.

وی اضافه کرد: گاهی روزنه‌هایی داخل لوله‌های آبگرمکن‌های دیواری فرسوده وجود دارد که در حالت عادی نمود پیدا نمی‌کند اما به محض گرم شدن آب، منبسط شده و گاز مونوکسیدکربن را با آب به داخل حمام مکش می‌کند و چون فضای حمام بسته است فرد با مقدار کمی از مونوکسیدکربن دچار گازگرفتگی می‌شود به طوریکه افرادی را دیدیم که داخل حمام دچار گازگرفتگی شده اما اعضای دیگر خانواده سالم هستند.

مالمیر نسبت به استفاده از پیک‌نیک برای گرمایش داخل ماشین یا مغازه یا فضاهای دیگر هشدار داد و گفت: در مناطق بالاشهر که از پکیج استفاده می‌کنند و سیستم از لحاظ مهندسی درست است، کمتر حوادث گازگرفتگی را شاهد هستیم، بیشتر مناطق پایین شهر که از بخاری استفاده می‌کنند و موارد اصولی نصب را رعایت نمی‌کنند، روستاها، اطراف شهر و باغ‌ها اتفاقاتی از این دست رخ می‌دهد.

وی در پایان به آمار سوختگی‌ها اشاره کرد و گفت: در ۹ ماهه امسال ۱۲ مورد و پارسال ۱۱ مورد مرگ ناشی از سوختگی به ثبت رسیده است به طوریکه آخرین مورد مربوط به ترکیدگی پیک‌نیک در محله خضر شهر همدان بود که مادر ۵۵ ساله و پسر ۳۰ ساله‌اش بر اثر این حادثه فوت کردند.